1794-1895 Gemeente Meijel

Het ontstaan van een moderne gemeente

Ook al viel Meijel van 1794 tot 1813 onder Frans bestuur en van 1831 tot 1839 onder de Belgisch koning, er ontstond een moderne gemeente. Aan het bestuur van die hechte maar arme gemeente gaf Barthel van der Steen als burgemeester leiding van 1819 tot 1859.

Hij kon veel in gang zetten, maar misschien is zijn overeenkomst met Jan van de Griendt in 1853 wel het belangrijkste. Er kwamen kanalen en wegen, er kwam wat meer welvaart. Door de dorpse ruzies na 1873 werd die ontwikkeling dan wel niet stop gezet, maar zeker ook niet bevorderd.

Meijel bleef Meijel onder Fransen en Belgen
Het ontstaan van de gemeente Meijel met gemeentebestuur, lotelingen, het wapen van 1819 en botsingen.

Meijel, dorp en landschap rond 1840
De kaart van landmeter en militair ingenieur Pichot uit 1843 geeft betrouwbare en gedetaileerde informatie over Meijel. De kaart is tot ca 1860 'bijgewerkt'. We lezen erop meer over grondgebruik, grenzen, armoede, lintbebouwing, peelgebied, enzovoort.

De Donk, een aparte boerengemeenschap in de 19de eeuw
Door de Oorspronkelijk Aanwijzende Tafel van grondeigenaren en de eerste kadasterkaarten uit 1843 is een vrij compleet beeld te schetsen van buurtschap Donk met zijn boerderijen.

Openbare school en raadhuis tussen 1800 en 1930
De Raad van de gemeente Meijel was bestuur van de enige school die er in Meijel was voor 1897. Het schoolgebouw uit 1828 stond op de Mortel nog alleen, maar in het gebouw van 1865 waren zowel het raadhuis als de school ondergebracht. Dat was ook zo in het gebouw van 1914. In 1930 ging de openbare school over naar het kerkbestuur dat al het beheer had over de meisjesschool van 1897.

Meijel en zijn kanalen
Het eerste kanaal over Meijels grondgebied werd in 1809-1810 gegraven als onderdeel van het Grand Canal du Nord van Napoleon. In 1853 werd het uitgediept als Noordervaart. Daarna kwamen de Helenavaart in 1853-1855 en het Afwateringskanaal in 1854-1861. De gemeente Deurne liet na een gevecht van lange adem nog het Kanaal van Deurne uit 1875-1877 graven, 'iets dusdanigs vindt men in Nederland niet'.

Van trouw en schande
Ondanks de geïsoleerde ligging van Meijel trouwden er tussen 1797 en 1940 heel wat Meijelsen met een partner van buiten de Peel. En als er tegen de oude gewoontes wat mis ging in de relatie, dan waren er de charivari's of volksgerichten.

Het oude licht tegen het nieuwe licht
Ging het om de molens, ging het om de macht in het dorp? De Meijelsen waren na 1972 duidelijk verdeeld in twee groepen, zodat zelfs een buiten-Meijelse van 1874 tot 1886 orde moest komen scheppen.